TTB’nin Emine Ayşe Barım Kararı

Türk Tabipleri Birliği (TTB), 27 Ocak’tan bu yana Marmara Cezaevi’nde tutuklu bulunan Emine Ayşe Barım’ın sıhhat durumu hakkında açılama yaptı.

TTB Bilim Kurulu, Emine Ayşe Barım hakkında düzenlenen tıbbi evrakları inceleyerek hayat hakkı, sıhhate erişim hakkı ve sıhhatinin tutukluluğuna mani oluşturup oluşturmadığı istikametinden değerlendirmelerinin yer aldığı 19 sayfalık kapsamlı görüş raporunu ve 16 sayfalık tüzel değerlendirmesini tamamladı.

TTB Bilim Kurulu’nun değerlendirmeleri şöyle özetlendi:

1. Emine Ayşe Barım’ın tutuklanmadan evvelki ve tutuklandıktan sonraki muayene raporlarının ve tetkik sonuçlarının kıymetlendirilmesi sonucunda, her biri kendi başına ani vefat ve sakatlık riski taşıyan beyin anevrizması, kalp kası bozukluğu nedeniyle sol karıncık çıkışında daralma ve kapak yetmezliği, uykuda teneffüs durması hastalıkları ve bu üç hastalığa bağlı risklerin hapishane şartlarında gerçekleşmesinden tasa ediyor olması nedeniyle gelişen ağır korku bozukluğu ve panik atakları olduğu anlaşılmaktadır.
2. Hapishane şartları bu hastalıkların birbirini tetikleyerek ağırlaşmasına neden olmaktadır. Ağır telaş bozukluğu ve panik atakları uykuda teneffüs durması hastalığı için kullanması gereken aygıtı kullanmasına mahzur olmakta ayrıyeten beyin deveranını bozarak anevrizma yırtılmasına bağlı beyin kanaması riskini artırmakta bir yandan da mevcut kalp hastalığından kaynaklanabilecek kalp ritm bozukluğu ve ani kalp durması riskini artırmaktadır.
3. Özellikle kalp sıkıntıları ve beyin anevrizması için yapılması gereken tedaviler deneyimli takımların çalıştığı, ileri teknolojik imkanlara sahip merkezlerde bile önemli vefat ve sakatlık riski taşıyan tedavilerdir. Emine Ayşe Barım bunun farkında olarak tutuklanmadan evvel farklı merkezlerden ve tabiplerden görüş almış ve kendisince en uygun gördüğü merkezde bu tedavileri yaptırmaya karar vermiştir. Tutuklanması nedeniyle tedaviler gerçekleştirilememiştir. Tutukluluk sonrasında gönderildiği hastanelerde hekimlerin önerdiği benzeri tedavileri bu nedenle kabul etmeyip araştırmaları sonucunda kendi karar verdiği merkezde yapılmasını talep etmektedir.
4. Sağlığın hak olarak kabulü ve toplumsal belirleyenlerinin varlığı, özgürlüğünden alıkonulan bireylerin, saygınlıklarını koruyabileceği ve bakım ihtiyaçlarının yerine getirilebileceği şartlarda tutulmasını gerekli kılar. Barım’ın mevcut hapishane şartlarında müdahale edilmediği takdirde kalıcı sıhhat hakkı/yaşam hakkı ihlaline yol açabileceği anlaşılan tıbbi rahatsızlıklarla baş edemeyeceği, sıhhat durumunun kötüleşeceği ve tutukluluğa bağlı kaçınılmaz acı eşiğini aşan yoğunlukta bir soruna yahut zorluğa maruz bırakabilecektir.
5. Barım’ın kıymetlendirme sürecinde kendi seçeceği hekim/hekimler tarafından muayene ve tedavi edilme hakkının tanınmaması, mevcut rahatsızlıkları göz önüne alındığında sıhhat hakkının ihlalinin yanı sıra azap ve makûs muamele yasağının ihlali manasına da gelebileceğinden; milletlerarası mukaveleler, BM İstanbul Protokolü, BM Mandela Kuralları ve AİHM kararları da göz önünde bulundurularak hastanın teşhis ve tedavisinin kendi seçeceği hekim/hekimler tarafından yapılacağı bir ortama bir an evvel kavuşması gerekmektedir.
6. Hukuki açıdan; raporda gerçekleştirilen tıbbi değerlendirmelerde münasebetleri izah edildiği üzere, tutuklu Emine Ayşe Barım’ın ceza infaz kurumu şartlarında kalmasının uygun olmadığı kanaatine varılmakla; (i) CMK m. 109/4 kararının maddi kurallarının gerçekleştiği, (ii) CMK m. 109/4 kararının uygulanmasına gerek olmaksızın da tutuklu hakkında tahliye kararı verilebileceği ve tutuklunun içinde bulunduğu özel sıhhat şartları mucibince verilmesi gerektiği, (iii) Tutuklunun sıhhati bakımından içinde bulunduğu ağır şartların, tutuklunun kaçma tehlikesinin olmadığı formunda kıymetlendirilebileceği, (iv) Tutuklama muhafaza önleminin gerekli bir önlem olarak vasıflandırılamayacağı, tutuklama müdafaa önlemine devam etmenin maddi kaidelerinin mevcut olmadığı ve tutuklama önleminin devamının ölçüsüz olduğu, (v) Tutuklunun “ihtiyaçlarına karşılık gelecek tıbbi yardımdan yoksun kaldığı”, “makul ölçüde mümkün ve uygun tüm tıbbi önlemlere, tıbbi bakıma ve yardıma vaktinde erişemediği” ve “hastalıkları kaynaklı maruz kaldığı acının kamu makamlarının sorumlu tutulabileceği tutukluluk şartlarından ötürü artma tehlikesinin bulunduğu” değerlendirildiğinden tutuklama müdafaa önlemine devamın Anayasa m. 17/3 ve AİHM m. 3 ihlali (insan haysiyeti ile bağdaşmayan muamele) olarak nitelendirilebileceği, (vi) Gerekli tedavilerin tutuklu hakkında icra edilmemesi nedeniyle sıhhat durumunda meydana gelebilecek muhtemel kötüleşmelerin, AİHS m. 2 ve m. 3 ile Anayasa m. 17/1 ve m. 17/3 bakımından müspet yükümlülüklerin ihmali suretiyle ayrıyeten ihlale neden olabileceği, sonuç ve kanaatine varılmıştır.

TTB Bilim Kurulu’nun bilimsel literatürü de içeren kapsamlı görüş raporu Emine Ayşe Barım’ın avukatlarına iletilmiş olup, basın ve kamuoyu ile raporun bir özeti paylaşılmıştır.

Emine Ayşe Barım ile ilgili tıbbi görüş raporunun özeti için tıklayın.

Emine Ayşe Barım ile ilgili tüzel kıymetlendirme için tıklayın.