Kentsel Dönüşümle Artan Sessiz Tehlike: Mezotelyoma

Kentsel Dönüşümle Artan Sessiz Tehlike: Mezotelyoma, Asbest Yüzünden Her Yıl 500 Bireye Bu Teşhis Konuluyor

 Deprem enkazları, kentsel dönüşüm ve gemi sökümü… Asbest ve mineral tozlarıyla temas riski her geçen gün artıyor. Az görülen ve ölümcül olabilen bir kanser tipi olan mezotelyoma, saatler süren güçlü ameliyatlarla tedavi edilebiliyor. Korunmanın en tesirli yolu ise riskli ortamlardan uzak durmak.

Deprem sonrası yıkılan binalar, hızlanan kentsel dönüşüm projeleri ve gemi söküm tesisleri ile endüstrideki bilinçsiz kullanım, asbest maruziyeti riskini artırıyor. Türkiye’de bilhassa Kapadokya ve İç Anadolu’da görülen mezotelyoma, sinsice ilerleyen ve çoklukla geç fark edilen bir kanser tipi. Kolorektal Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Cem Terzi’ye nazaran karın zarı yahut akciğer zarında gelişen bu hastalık uzun ve karmaşık ameliyatlarla tedavi edilebiliyor; lakin en tesirli usul, asbestten uzak durmak.

EN ÇOK KAPADOKYA’DA GÖRÜLÜYOR

26 Eylül Mezotelyoma Farkındalık Günü öncesinde bilgilendirme yapan Prof. Dr. Terzi, dünyada milyonda bir oranında görülen bu kansere Türkiye’de her yıl 500 kişinin yakalandığını ve ülkemizin en sık görülen ülkelerden biri olduğunu söyledi. Prof. Dr. Terzi, “Ülkemizde mezotelyomanın temel sebebi; aktoprak, beyaz toprak, çelpek ve höllük olarak bilinen unsurun bilinçsizce kullanılmasıdır. Asbest içeren aktoprak ile meskenlerin duvarları boyanıyor, hatta bebek bakımında pudra yerine bile kullanılıyor. Bununla birlikte, ülkemizde 1983–2010 yılları ortasında yaklaşık 500 bin ton asbest kullanıldı. 2010’da yasaklansa da bu materyaller hâlâ binalarda ve çatılarda bulunuyor. Sarsıntı, kentsel dönüşüm ve gemi sökümü üzere süreçlerde asbest liflerinin solunması yeni riskler doğuruyor” dedi.

Asbest günümüzde hâlâ birtakım iş kollarında ağır olarak bulunuyor. Asbest madenleri ve ocakları, inşaat ve otomotiv sanayi, gemi imali ve tamiri, izolasyon işleri, çimento üretimi, kiremit ve kalıp imalatı, döküm, panel, asbestli balata üretimi ve tamiri, plastik yer karosu (marley) imali ve döşenmesi ile yapı yıkım ve sökümü sırasında asbest maruziyeti en ağır halde yaşanıyor.

Prof. Dr. Terzi, en az bir yıl yüksek oranda asbeste maruz kalanların en büyük risk altında olduğuna dikkat çekerek, “5–10 yıl mühletle tersanede kapalı alanda çalışanlar, sistemli olarak asbestli çimentoyla çalışanlar, asbest maruziyetli tesisatçılar ve balata tamircileri ise orta derecede risk taşır. Mezotelyomaya ilişkin belirti ve bulgular asbest maruziyetinden 20 ila 50 yıl sonra ortaya çıkabiliyor ve hastalığın seyri ağır ilerliyor” diye konuştu.

TEDAVİSİ GÜÇ LAKİN MÜMKÜN

Mezotelyomanın tecrübe gerektiren sıkıntı bir tedavisinin olduğunun altını çizen Prof. Dr. Terzi, şöyle dedi: “İki kademeli tedavide evvel karın içindeki tüm tümörler temizleniyor, akabinde karın boşluğu ısıtılmış kemoterapi ilacıyla yıkanıyor. HİPEK ismi verilen bu usul hayat müddetini uzatsa da asıl korunma, riskli ortamlardan uzak durmakla mümkün.”

Ne Yapmalı?
– Yıkılan binalara ve enkazlara maskesiz yaklaşmayın.
– 2010 öncesi yapılmış binalarda asbest araştırması yapılmadan yıkım başlatılmamalı.
– Klâsik ak toprak kullanmayın.
– Enkazda çalışanlar özel hami ekipman kullanmalı.
– Çocukları bu ortamlardan uzak tutun. 

(BSHA – Bilim ve Sağlık Haber Ajansı)