Grip Artıyor ! Uzmanından 10 Kritik Öneri
Özellikle üst ve alt teneffüs yolu enfeksiyonları, cilt rahatsızlıkları ve depresif ruh hâllerinin bu devirlerde arttığını aktaran Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Dilek Leyla Mamçu, “36–37 dereceye ayarlanmış olan beden ısımız bu periyotta değişen hava kurallarıyla istikrarını sağlayamayabilir. Şayet bu sırada enfeksiyonlara maruz kalır ve kollayıcı önlemleri almazsak, ağır seyirli hastalıklar yaşayabiliriz.” dedi. Risk kümesindeki bireyler için grip ve zatürre aşılarının değerine dikkat çeken Dr. Mamçu, el hijyeni, maske kullanımı, istikrarlı beslenme, tertipli uyku ve spor üzere alışkanlıkların hastalıklardan korunmada kritik rol oynadığını vurguladı.
Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Dilek Leyla Mamçu, hava koşullarının farklı seyrettiği mevsim geçişlerinde karşılaşılabilen enfeksiyon hastalıkları ve korunma yolları hakkında bilgi verdi.
MEVSİM GEÇİŞLERİ HASTALIKLARA YER HAZIRLIYOR
Mevsim geçişlerinde hava sıcaklıklarının değiştiğini hatırlatan Dr. Dilek Leyla Mamçu, “Sıcaklıkla birlikte nem oranı değişiyor. Havadaki nem ölçüsü ve güneş ışınlarının açısı farklılaşıyor. Yani bedenimizin dünyaya geldiği koşullar ve bu koşulların tesirleri değişiyor.” dedi. Hormonal kimi değişikliklerin de yaşandığını söz eden Dr. Mamçu, “Bunlara bağlı olarak yediğimiz besin ögeleri de farklılaşıyor. Yazın yediklerimizle kışın yediklerimiz tıpkı değil. En kıymetlisi çevresel faktörler değişiyor; kimi alerjenler havaya karışıyor ya da kimileri ortadan kayboluyor. Tüm bunlar bağışıklık sistemimizde değişikliklere sebep oluyor.” formunda konuştu.
ISI DEĞİŞİMİ BAĞIŞIKLIK SİSTEMİNİ ZAYIFLATIYOR
Hem hormonal sistemde hem de bağışıklıkla ilgili işleyişte değişimler meydana geldiğini aktaran Dr. Dilek Leyla Mamçu, “Güneş gücünün azalmasıyla ışığın azalması, melatonin ve serotonin seviyelerini etkiliyor ve bu da D vitamini düzeylerinin düşmesine yol açıyor” diye konuştu. Klinik çalışmaların birtakım mevsimlerde kimi hastalıkların daha fazla ortaya çıktığını gösterdiğini aktaran Dr. Mamçu, “36–37 dereceye ayarlanmış olan beden ısımız bu periyotta değişen hava kurallarıyla istikrarını sağlayamayabilir ve bu durum bağışıklık sistemimizin zayıflamasıyla bizi hasta edebilir. Bağışıklık sistemi, bedenimizi yabancı ve ziyanlı mikroorganizmalara, toksinlere, virüslere, parazitlere karşı korur ve sağlıklı kalmamızı sağlar. Mevsim geçişlerinde bilhassa ısı farkları bağışıklık sisteminin zayıflamasına sebep olur. Şayet bu sırada enfeksiyonlara maruz kalır ve esirgeyici önlemleri almazsak, ağır seyirli hastalıklar yaşayabiliriz” dedi.
MEVSİM GEÇİŞLERİNDE EN ÇOK BU HASTALIKLAR GÖRÜLÜYOR
Mevsim geçişlerinde bilhassa kimi hastalıkların öne çıktığına dikkat çeken Dr. Dilek Leyla Mamçu, bu hastalıkları şöyle sıraladı: “Soğuk havalarla birlikte beşerler daha çok kapalı ortamlarda bulunur. Açık havada geçirilen vakit azalır. Okullar ve kreşler açılır, çocuklar bir ortaya gelir. Alışveriş merkezleri üzere kapalı alanlarda geçirilen mühlet artar. Bu da teneffüs yoluyla geçen mikroorganizmaların bulaşmasını hızlandırır. Üst teneffüs yolu hastalıklarından en çok nezle yahut soğuk algınlığı (rinovirüs kaynaklı) görülür. Ayrıyeten farenjit ve sinüzit de sık karşılaşılan rahatsızlıklardır. Alt teneffüs yolu hastalıkları da değerlidir. Bilhassa KOAH üzere kronik obstrüktif akciğer hastalığı olanlar, bronşit, bronşektazi, astım üzere rahatsızlıkları bulunanlar yahut sigara içenlerde alt teneffüs yolu enfeksiyonlarında akut alevlenmeler görülebilir. Dışarıdan gelen rastgele bir virüs ya da bakteri, yerinde hastalık olan akciğerde çarçabuk enfeksiyon yaratabilir. Havadaki nem azalır, ısı değişir. Bedenimizin en büyük organı olan deride kuruma, çatlama, pullanma ve dökülmeler olabilir. Bu da kaşıma yahut temasla enfeksiyonlara yol açabilir ya da mevcut cilt hastalıkları artabilir. Mevsimsel geçişte çoğumuzda bıkkınlık, çökkünlük, yaz günlerinin bitmesini istememe, karamsarlık üzere depresyon gibisi belirtiler olabilir. Bunların sebebi, bedenimizde değişen hormonlar ve biyokimyasal dengelerdir.”
RİSKLİ KÜMELER İÇİN AŞILAR ÖNEMLİ
Yapılan çalışmaların, mevsim geçişi hastalıklarının ekseriyetle bir hafta-on gün sürebildiğini, bazen bir aya kadar uzayabildiğini gösterdiğini kaydeden Dr. Dilek Leyla Mamçu, “Bu hastalıklar bilhassa ‘kırılgan yaş’ dediğimiz 65 yaş üstü ve 2 yaş altındaki bireylerde, ayrıyeten kronik böbrek, akciğer yahut kalp hastalığı olanlarda, hipertansiyonu yahut diyabeti bulunanlarda, kanser ilacı kullananlar üzere bağışıklığı baskılanmış şahıslarda daha sık görülür.” dedi. Bu riskli kümeler için aşıların büyük kıymet taşıdığını vurgulayan Dr. Mamçu, “Özellikle grip ve zatürre aşıları bu periyotta önerilir. Grip aşısının her yıl tekrarlanması gerekir. Dünya Sıhhat Örgütü, ülkede en sık görülen alt tiplere uygun olarak her yıl içeriğini günceller. Türkiye’de eylül-ekim aylarından başlayarak şubat-mart aylarına kadar grip hadiseleri görülebilir. Bilhassa yaşlılar, hamileler, 2 yaş altı çocuklar, kronik hastalığı olanlar, sıhhat çalışanları ve grip hastalığını ağır geçirmek istemeyen herkes aşı yaptırmalıdır. ‘Streptococcus pneumoniae’ isimli bakterinin neden olduğu zatürre, kimi bireylerde çok ağır seyredebilir ve ölümcül olabilir. İki çeşit aşı vardır. Birincisi ‘polisakkarit’ aşısıdır ve her yıl tekrarlanması gerekir. Başkası daha uzun mühlet müdafaa sağlayan ve beş yılda bir tekrarlanan aşıdır. Tabiple görüşerek bu aşıyı yaptırmakta fayda vardır” diye konuştu.
KORUNMANIN BİRİNCİ ADIMI HİJYEN
Mevsim geçişlerini hastalanmadan atlatmak için tekliflerin, öteki bulaşıcı hastalıklara karşı alınan tedbirlerle tıpkı olduğunu söz eden Dr. Dilek Leyla Mamçu, “Bulaşıcı hastalık belirtileri olan kişinin kendini izole etmesi hastalık zincirini kırar.” dedi. Covid pandemisinden hatırladığımız maske, uzaklık ve hijyen tedbirlerinin tüm bulaşıcı hastalıklar için geçerli olduğunun altını çizen Dr. Mamçu, sözlerini şöyle tamamladı: “Hastaysak meskenden çıkmamalı, okula yahut iş yerine gitmemeli, mecbur kalmadıkça toplu taşıma kullanmamalıyız. Kullanmak zorundaysak maske takmalıyız. Alışveriş merkezleri üzere kalabalık kapalı alanlara girmekten kaçınmalı, konutta kırılgan yaş grubundakiler varsa onlarla teması azaltmalıyız. El yıkamak çok kıymetli. Dokunduğumuz her şey enfekte olabilir, ellerimizi ağzımıza götürerek mikroorganizmaları bedenimize alabiliriz. Bu nedenle el yıkamaya itina gösterilmeliyiz. Bunların yanı sıra bol su tüketmek, nizamlı uyumak, istikrarlı beslenmek, gereğince taze zerzevat ve meyve yemek, günlük vitamin ve mineral gereksinimini karşılamak, sigara ve alkolden uzak durmak, açık havada idman yapmak, tertipli spor yapmak ve mevsime uygun giyinerek beden ısısını sabit tutmak değerlidir. Birtakım bireyler destek yahut ilaç kullanmak isteyebilir. Bu, bilhassa altta yatan hastalığı olanlar için yararlı olabilir lakin kesinlikle doktor veya diyetisyen önerisiyle, bilimsel delile dayalı formda yapılmalı. Bağışıklık için D vitamini çok kıymetlidir; seviyenizi ölçtürerek yahut günlük destek alarak D vitamini takviyesi sağlanabilir. Gerektiğinde A ve E vitaminleri ile bilhassa enfeksiyon devirlerinde C vitamini (günde 1–2 g) de alınabilir. Selenyum, magnezyum ve çinko üzere antioksidanlar da dayanak olabilir. (BSHA – Bilim ve Sağlık Haber Ajansı)
