Gözyaşlarının Gizemi: Neden Ağlarız?
Ağlamak… Acı, sevinç, heyecan ve öfke üzere hislerimizin bir nevi dışavurumu. Pekala ancak gözyaşı dökmemizin sebebi ne ve bu sıvı ne işe yarıyor? Bilimsel çalışmalar, gözyaşına gereksinim duymamızın üç temel nedenini ortaya koyarken, bu değişik beden sıvısının neden tuzlu olduğunu da açıklıyor. Kestirim edilebileceği üzere, bayanların erkeklere kıyasla daha sık ağladığı da bilimsel olarak doğrulanmış bir gerçek. Tüm bu bilinmeyenleri ve gözyaşıyla ilgili gerçekleri, Çağın Göz Hastanesi uzmanlarından Op. Dr. Levent Tahsin Özdöker bizler için kaleme aldı.
Ağlamanın Ruhsal Boyutu
Ağlamak, ekseriyetle ağır bir his yoğunluğu ile başlar. Bu hisler, gerilim, ıstırap, kaygı, sevinç ve hatta hiddet üzere farklı durumlar olabilir. “Ağlama aksiyonu, beynimizin duygusal merkezleriyle irtibatlı olarak gerçekleşir. Beyindeki limbik sistem, bizi güçlü hislere sevk eder ve bu da gözyaşlarını tetikler. Esasen ağlamak, ruh halimizin bir yansımasıdır ve içsel bir boşalım sağlar. Ağlamanın sadece duygusal bir reaksiyon olmadığını, birebir vakitte bedenimizin biyolojik bir savunma formülü olduğunu da unutmamalıyız.
Ağlamak, bedende bir çeşit ferahlık sağlar. Gerilimli yahut ağır bir olaydan sonra gözyaşları, bedenin kimyasal istikrarını tekrar sağlamaya yardımcı olabilir. Ayrıyeten gözyaşları, gözleri nemlendirerek yabancı hususlardan arınmasını da kolaylaştırır. Farklı bir halde, gözyaşı dökerken yalnızca ruhsal değil, biyolojik olarak da kendimizi güzelleştirmiş oluruz. Yapılan birçok araştırma, gözyaşlarının gerilimle alakalı ziyanlı unsurları bedenden atmak için kıymetli bir yol olduğunu gösteriyor.
Üç Tip Gözyaşı: Her Birinin Farklı Bir Vazifesi Var
-
Bazal Gözyaşları: Gözlerimiz, daima olarak gözyaşı ile kaplıdır. Yağ, mukus, su ve tuz içeren bu sıvı, enfeksiyonlarla savaşmada tesirlidir. Yağ, gözyaşlarının buharlaşmasını önler. Göz kırpma hareketi ise gözyaşının göz yüzeyine eşit biçimde yayılmasını sağlar. Bu sayede gözlerimiz her vakit nemli kalır ve sağlıklı bir görme elde ederiz.
-
Göz Temizleme Gözyaşları: Göze toz, kir kaçması yahut soğan doğrarken yaşanan durumdur. Gözyaşları burada gözün pak kalması ve nemli yapısının korunması için devreye girer. Bu tip gözyaşları, gözlerin savunma düzeneği üzere çalışarak, dış etkenlere karşı müdafaa sağlar.
-
Duygusal Gözyaşları: Acı, sevinç, ıstırap, öfke üzere güçlü hisler sonucu ortaya çıkan gözyaşlarıdır. Başka gözyaşlarına nazaran daha fazla hormon içerir ve ağrı kesici özelliğe sahiptir. Ayrıyeten gözyaşı dökmek, gerilimle temaslı toksinlerin atılmasını da sağlar. Bu nedenle bilhassa acı ve keder hissettiğimizde akıttığımız gözyaşı bizi rahatlatır. Değişiktir ki, ağladıkça duygusal rahatlamamız artar, bu da hem ruhsal hem de fizikî olarak iyileşmemize katkıda bulunur.
Neden Tuzlu? Gözyaşlarının Tuzlu Olmasının Nedeni
İnsan bedenindeki tüm sıvılar tuz içerir. Gözyaşında bulunan tuz, mikroorganizmaların yaşaması için kıymetli bir rol oynar. Bunun yanı sıra, gözyaşının tuzlu olmasının bir öbür sebebi de, gözlerin çok kurumasını önlemektir. Tuz, sıvıların göz yüzeyinde daha uzun müddet kalmasını sağlar, böylelikle gözleri nemli tutarak korur. Ayrıyeten gözyaşının tuzlu olması, gözdeki yabancı unsurların ve ziyanlı mikropların temizlenmesine yardımcı olur.
Kadınlar Erkeklerden Daha Çok Ağlar Mı?
Evet, bayanlar erkeklere nazaran %60 oranında daha fazla ağlıyor. Bunun kesin nedeni bilinmese de, bayanların duygusal yapısının daha güçlü olduğu ve bu yüzden daha fazla ağladıkları düşünülüyor. Ayrıyeten, bayanların genetik yapısı ve hormon düzeyleri de ağlama eğilimlerini etkileyebilir. Erkeklerin ise gözyaşı kanallarının daha dar olması nedeniyle gözyaşlarını daha az üretmeleri muhtemeldir. Lakin, ağlamanın kişisel farklılıklar gösterdiği ve her bireyin duygusal reaksiyonlarının farklı olduğu unutulmamalıdır.
Gözyaşı Fazlalığı yahut Yokluğu: Sıhhat Meselelerinin Habercisi
Soğuk algınlığı üzere durumlarda gözlerinizden çokça gözyaşı akabilir. Bu, bedenin bir savunma düzeneği olarak çalışır ve dış etkenlerden korunmaya yardımcı olur. Lakin kimi durumlarda, gözyaşı üretimi azalarak gözler kuru kalabilir. Gözyaşı bezleri, temel gözyaşını oluşturmak için kâfi yağ üretmezse gözler kuru kalabilir ve bu durum görmeyi zorlaştırabilir. Diğer taraftan, birtakım rahatsızlıklar yahut kullanılan ilaçlar gözyaşı üretimini etkileyebilir. Bilhassa yaş ilerledikçe gözyaşı bezlerinin çalışması yavaşlar ve bu da göz kuruluğuna yol açabilir. Bu durum, beğenilen yanma, batma hissi, bulanık görme üzere problemlere neden olabilir. Şayet gözyaşı üretiminizde besbelli bir artış yahut azalma fark ederseniz, bir göz hekimine danışmanız kıymetlidir.
Ağlama ve Göz Sağlığı
Gözyaşları yalnızca duygusal rahatlama sağlamakla kalmaz, birebir vakitte göz sıhhatimiz için de hayati bir rol oynar. Gözler, dış etkenlere karşı hassastır ve gözyaşı bu savunmayı güçlendiren değerli bir faktördür. Gözyaşlarının gözetici tesirleri sayesinde gözümüz, toz, kir ve mikroplara karşı daha dirençli hale gelir. Ayrıyeten, gözyaşı dökme hareketi bedende bir çeşit rahatlama sağlayarak, hormon dengesizliğini giderir ve daha sağlıklı bir ruhsal durum yaratır. Ağlamak bedenimizin doğal bir reaksiyonu olup, hem ruhsal hem de fizikî güzelleşmeyi destekleyen kıymetli bir vazifesi yerine getirir. Hem duygusal rahatlamaya yardımcı olur hem de göz sıhhatimizi korur. Gözyaşları, vücudumuzun dış dünyaya karşı savunmasını güçlendiren, ruh halimizi dengeleyen ve kimyasal istikrarın sağlanmasına yardımcı olan eşsiz bir sıvıdır. Unutmayın, ağlamak bazen en sağlıklı reaksiyon olabilir. (BSHA – Bilim ve Sağlık Haber Ajansı)