Kentsel Dönüşüm Kanser Riskini Artırabilir
Türk Toraks Derneği Torasik Onkoloji Çalışma Kümesi Sekreteri Dr. Öğretim Üyesi Feride Marım 26 Eylül Dünya Mezotelyoma Günü’nde erken teşhisin güç olduğu mezotelyomada kentsel dönüşüm riskine dikkat çekerek “Kentsel dönüşüm süreci ülke genelinde asbest maruziyetini artırmış olabilir” dedi.
“DEPREM FELAKETLERİ İLE YAYILIM ARTTI”
Asbestin, Türkiye’de 2010 yılında yasaklandığına dikkat çeken Türk TORAKS Derneği Torasik Onkoloji Çalışma Kümesi Sekreteri Dr. Öğretim Üyesi Feride Marım bilhassa bu tarihten evvel yapılan tüm meskenlerde asbest kullanıldığını belirtti ve şunları söyledi: Asbest (ak toprak, çorak toprak) lifli yapıda bir mineraldir. Silisyum elementinin sodyum, demir, magnezyum ve kalsiyumla oluşturduğu silikatlardır. Bu silikatlar ısıya, aşınmaya ve kimyasal hususlara çok sağlamdır. Bu nedenle çok güzel bir izolasyon materyalidir. Kayaçlarda doğal olarak bulunur. Erozyon üzere doğal olaylar yoluyla ya da madencilik, patlamalar ve endüstriyel kullanım nedeniyle bu kayaçların yapısının bozulmasıyla asbest lifleri etrafa yayılır. Isıya ve aşınmaya güçlü olması nedeniyle bilhassa kırsal alanda konutların sıvanmasında, çatıların ve ocakların yalıtımında kullanılmaktadır. Gerek yapıların aşınması, gerekse sıvaların dökülmesiyle asbest lifleri havaya karışmaktadır. Son devirlerde yaşanan sarsıntı felaketlerinin de asbestin çevresel yayılımına katkı sağladığı düşünülmektedir. Ayrıyeten birçok iş kolunda da kullanımı mevcuttur. Bunlardan başlıcaları dokuma, çimento üretimi, inşaat, kimya ve izolasyon sanayisi, gemi ve vagon üretimidir. Türkiye’de 31 Aralık 2010 yılında asbestin endüstriyel kullanımı ve asbest içeren eserlerin satışı yasaklanmıştır.
“KENTSEL DÖNÜŞÜM SÜRECİ ASBEST MARUZİYETİNİ ARTIRABİLİR”
Mezotelyomadan korunmanın en temel yolunun çevresel asbest maruziyetinin önlenmesi olduğunu da tabir eden Dr. Feride Marım sözlerine şöyle devam etti: “2012 yılında T.C. Sağlık Bakanlığı tarafından ‘Türkiye Asbest Denetimi Stratejik Planı’ yapılmıştır. Yöresel olarak asbestin ağır kullanımının tespit edildiği birçok yerleşim yeri boşaltılmıştır. Riskli bölgelerde tekrar mesken, çatı ve ocak üretimi üzere kullanım alanlarında asbestin kullanımı da yasaklanmıştır. Bu bölgelerde halkın bilinçlendirilmesi ve gerekli denetlemelerin yapılması esirgeyici olacaktır. Ülkemizde yasaklanmış olsa da üretimde asbestin endüstriyel olarak hala kullanıldığı ülkeler vardır. Bu tedbirler faydalı olmakla birlikte Avrupa’da da ülkemizde de yıllardır devam eden kentsel dönüşüm sürecinde konutların yıkımı sonrası asbestin hürleşmesi ve asbeste maruziyetin artması ilerleyen yıllarda hastalıkların artabileceğini düşündürmektedir. Son yıllarda yaşadığımız zelzele felaketleriyle alakalı yıkımlar da riski artırmaktadır. Bina yıkımları öncesi kesinlikle asbest tahlili yapılması önerilmektedir. Hastalıkların erken teşhisi ve tespitine yönelik çalışmaların yapılması faydalı olabilir. Asbest içeriği olabilecek bir yapıdan şüphelenilirse Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Sağlığı ve Güvenliği ünitelerinden kesinlikle takviye alınmalıdır. Gemi imalinde birçok modülde asbest kullanılmaktadır. Bilhassa eski gemilerin sökümünde ve tersanelerin bakım ve tamirinde misyon alan personellerin ağır olarak maruziyeti kelam bahsidir. Bu personellerin özel elbiseler ve uygun maskeler ile çalışmasının sağlanması ve muhafaza tedbirlerine uyduklarından emin olunması büyük ehemmiyete sahiptir. Bu stratejilere yönelik 25 Ocak 2013’te “Asbestle Çalışmalarda Sıhhat ve Güvenlik Tedbirleri Hakkında Yönetmelik” yayınlanmıştır.”
“HASTALIK 20 İLA 50 YIL İÇİNDE GELİŞİYOR”
Dr. Marım, hastalığın çok uzun yıllar sonra ortaya çıktığına dikkat çekerek, “Hastalık asbest solunduktan sonra 20-50 yıl içinde gelişmektedir. Uzun yıllara yayılan bu süreçte hastalarda şikayet hissedilmeyebilmektedir. Çoğunlukla hastalık ilerlediğinde semptomlar görülmekte ve birçok hasta ileri evrede teşhis almaktadır. Her kanserde olduğu üzere, mezotelyomada da erken teşhis kıymetlidir. Akciğer zarları ortasında sıvı birikimi nedeniyle vakitle nefes darlığı gelişmektedir. Kuru ve ağrılı öksürük görülebilir. Göğsün tek tarafında nefes almakla, öksürmekle artan ağrılar gelişebilir. Ağızdan kan tükürme, halsizlik, yorgunluk ve kilo kaybı üzere yakınmalar görülebilir. Karın zarları ortasında sıvı birikmesi ise karın ağrısı, karında şişlik, bulantı, iştahsızlık ve bağırsak sorunları ile kendini gösterebilir. Riskli bölgede yaşayan ya da riskli mesleklerde çalışan şahıslarda en değerli tanısal adım hikayedir. Akciğer zarları arsındaki sıvıdan örnek alarak ya da görüntülü formüllerin de kullanılabildiği akciğer zarı biyopsi örneklemeleri ile kesin tanıya ulaşılabilir. Mezotelyomada yeni tedavi seçenekleri bu makûs seyreden kanser için umudu artırmaktadır. Tedavi olarak cerrahi, radyoterapi, kemoterapi üzere tedaviler kullanılmakla birlikte immünoterapi ve maksada yönelik tedaviler de dahil olmak üzere daha yeni stratejiler mezotelyoma hastaları için sonuçları uygunlaştırma konusunda umut vaat etmektedir. Klinik çalışmalara iştirak da bu yenilikçi tedavilere erişim için değerli bir yol haline gelmiştir” diye konuştu. (BSHA – Bilim e Sıhhat Haber Ajansı)
