Küresel Tütün Endüstrisinin Kenevire İlgisi Göz Ardı Edilmemeli !
Küresel Tütün Sanayisinin Kenevire İlgisi Göz Arkası Edilmemeli ! Kenevir üretimine ait yasa tasarısı hakkında görüş bildiren Türk Toraks Derneği kıymetli ikazlarda bulundu.
Son günlerde meclis gündeminde yer alan “Sağlıkla İlgili Kimi Kanunlarda ve 663 Sayılı Kanun Kararında Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’ ile ilgili unsurlardan biri Kenevir üretimine ait idi. Bilindiği üzere Türkiye’de kenevir yetiştiriciliği şu an sıkı kontrol altındadır. Endüstriyel kenevir ekimi, Tarım ve Orman Bakanlığı’nın hazırlayacağı yönetmelikler kapsamında, devlet denetiminde ve sonlu gayelerle gerçekleştirilebilmektedir. Yeni teklif ile bu yasal çerçevenin kenevir bitkisinden elde edilecek eserlerin kullanım alanını tıbbi eserler yanında sıhhat dayanak eserleri ve şahsî bakım eserlerini de kapsayacak halde genişletilmesi hedeflenmektedir. Teklifin münasebeti olarak dünyada kenevirin sıhhat alanındaki potansiyel yararlarına atıf yapılarak, muhtaçlık duyulan kenevir ham unsurunun denetimli bir halde yurtiçi üretimle karşılanması ve sıhhat kesiminde rekabet gücünün artırılması amaçlandığı belirtilmektedir. Yapılacak düzenleme ile kenevir ekimi ve hasadı yeniden Tarım ve Orman Bakanlığı denetiminde olacağı; buna rağmen tıbbi kenevirden elde edilecek eserlerin işlenmesi, ruhsatlandırılması ve satışının Sıhhat Bakanlığı’nın denetiminde yürütüleceği, eserlerin yalnızca eczanelerde satılmasına müsaade verileceği ve elektronik takip sistemi ile izlenerek tedarik zincirinin korunacağı vurgulanmaktadır. Lakin yapılacak düzenleme kenevir içerikli eserlerin yasal yerde çok daha geniş bir yelpazede üretilebilmesinin önünü açabileceği gözden kaçırılmamalıdır.
Kenevir Bitkisinin Tıbbı Kullanımı
Kenevir bitkisinin birtakım tıbbi kullanımları bilimsel olarak desteklenmektedir; bilhassa makul epilepsi çeşitleri ve ağır hastalıklarda kenevir kökenli ilaçların yarar sağlayabildiği bilinmektedir. Lakin bu legal kullanım alanları son derece sonludur ve denetimli tıbbi şartlarda uygulanır. Teklifin meçhullüğü, kenevirin tıbbi kullanım kisvesi altında ticari pazara dönüşebilme ihtimalinden kaynaklanıyor. “Kişisel bakım ürünleri” tarifinin muğlaklığı dikkat caziptir. Bu eserlerin tüketiciye ne üzere eşsiz bir sıhhat yararı sağlayacağı net olmamakla birlikte, eserlerin eczanelerden reçetesiz alınabilecekse, hangi kontrol ve denetim sistemlerinin devrede olacağı meçhuldür. Türk Toraks Derneği Tütün Denetimi Çalışma Kümesi olarak, teklif edilen genişlemenin halk sıhhati açısından bir dizi tasayı beraberinde getirdiğini düşünüyoruz. Kenevir (Cannabis sativa) bitkisinde bulunan THC (tetrahydrocannbinol) tıpkı tütün üzere bağımlılık yapan bir husustur. Bilhassa gençler için hayli riskli bir husus olan kenevirden elde edilen THC’nin ergenlik devrinde kullanımının beynin gelişimini olumsuz etkilediği, öğrenme ve hafıza süreçlerinde kalıcı bozulmalara yol açabildiği bilinmektedir.
Tıbbi Kenevir
Diğer bir telaş alanı, berbata kullanım ve kaçak yollarla tüketim riskidir. Bugün dahi ülkemizde elektronik sigaraların içeriklerine dair kontrolde zorluklar yaşanmaktadır. Hatta “nikotin yok” diye pazarlanan e-sigara likitlerinin bile birçoğunda nikotin bulunduğu, hatta kimilerinde kenevir türevleri tespit edildiği bildirilmiştir. Sonuç olarak; kenevir üretiminin genişlemesi ve daha fazla eser çeşidine girmesi, kontrolsüz kullanımların da artabileceği telaşını doğurmaktadır. Sanayinin pazarlama taktiklerine karşı bilhassa gençleri ve kırılgan kümeleri korumak için çok sıkı tedbirler alınması koşuldur. Aksi takdirde, “tıbbi kenevir” etiketi altında başlayan süreç, denetimsiz bir tüketim dalgasına dönüşebilir. Öte yandan, global tütün sanayisinin kenevir pazarına ilgisi de göz arkası edilmemelidir. Teklif edilen yasanın bir çağdaşlaşma atılımı mi yoksa pazarlama stratejisi mi olduğu tartışma hususudur.
Kamu Sıhhati Gözetilmeli
Meclis gündemindeki kenevir düzenlemesi kamu sıhhatini önceleyen bir yaklaşımla ele alınmalıdır. Türk Toraks Derneği Tütün Denetimi Çalışma Kümesi olarak, yasa teklifinde yer alan kenevir üretimi, ruhsatlandırılması ve satışı ile ilgili yapılacak düzenlemenin toplumun sıhhatini ve geleceğini şekillendireceğini göz önünde bulundurarak uygun düzenlemeler yapılmasını, denetimsiz bir genişlemeden fazla, kademeli ve ziyan vermeme prensibine dayalı bir yaklaşım benimsenmesini, toplumun sıhhatini önceleyen yasal bir çerçevenin oluşturulmasını, halkın bilgilendirilmesini, sanayi etkinliklerinin izlenmesini, kontrollerin yasal çerçevede uygulanmasını önermekteyiz. (BSHA – Bilim ve Sıhhat Haber Ajansı)
