14 Şubat ne mana söz ediyor? Klinik Psikolog Dr. Esra Gül Koçyiğit: “Güven, hürmet ve ferdi alanları müdafaa, münasebetin devamlılığını sağlar”
Aşk, insanlık tarihi kadar eski bir his. Bazen memnunluk ve huzur getiren, bazen de Ruhsal olarak karmaşık olabilen bir süreç. Ünlü felsefeci Platon da aşkı, en tehlikeli ruh hastalığı olarak tanımlamış. Altınbaş Üniversitesi Psikoloji Kısmı Öğretim Üyesi, Klinik Psikolog Dr. Esra Gül Koçyiğit, 14 Şubat Sevgililer Günü vesilesiyle yaptığı açıklamada, aşkın insan psikolojisi üzerindeki tesirlerinin büyük olduğunu vurguladı. Dr. Esra Gül Koçyiğit, “Gerçek aşk, kişinin kendisini geliştirmesine ve duygusal olarak olgunlaşmasına yardımcı olan bir süreçtir. Sağlıklı ilgilerde inanç, sevgi, bağlılık ve ferdî özgürlük istikrarlı bir biçimde yer almalıdır,” tabirlerini kullandı.
Aşkın kökeni ve evrenselliği
Dr. Koçyiğit’e nazaran aşk, insanın biyolojik ve duygusal muhtaçlıkları ile direkt temaslıdır. “Aşk, tarih boyunca sanatın, edebiyatın ve ideolojinin en çok işlenen hususlarından biri olmuştur. Şiirlerden romanlara, tiyatrodan sinemaya kadar aşk, her devir insanın ruhunu besleyen bir tema olmuştur,” dedi.
“Aşık olan bireylerde dopamin düzeyi artar”
Psikolojik araştırmaların, beyindeki kimyasal dengeyi etkilediğini tespit ettiğini belirten Dr. Esra Gül Koçyiğit, aşkın hem duygusal hem de biyolojik bir süreç olduğunu aktardı. “Aşk, beyindeki serotonin, dopamin ve noradrenalin üzere kimyasalları etkiliyor. Âşık olan bireylerde dopamin düzeyi artarken, serotonin düzeyinde dalgalanmalar meydana gelir. Bu da heyecan, coşku ve güç artışı üzere belirtilerle kendini gösterir,” dedi.
Sadakat Hormonları: Oksitosin ve Vazopresin
Aşkın devamlılığını sağlayan en kıymetli hormonlardan birinin de oksitosin olduğunu söyleyen Dr. Esra Gül Koçyiğit; “Oksitosin, sevgi, bağlılık ve inanç hissini artıran bir hormondur. Partnerler ortasındaki fizikî temas, bu hormonun salgılanmasını takviyeler ve ilginin güçlenmesine katkıda bulunur. Ayrıyeten aşık çiftlerin bağlılığını arttıran vazopresin isimli diğer bir hormon daha salgılanır. Böylelikle partnerlerin birbirlerine olan bağlılığı artar. Yani oksitosin ve vazopresin hormonlarına sadakat hormonları da diyebiliriz.” diye konuştu
“Partnerler, kişisel sonlarına hürmet göstermeli”
Altınbaş Üniversitesinden Dr. Koçyiğit, uzun vadeli, ağlıklı bir ilginin temel taşlarının karşılıklı inanç, hürmet ve kişisel alanları müdafaa olduğunu belirterek şu tavsiyelerde bulundu:
- Partnerler birbirlerinin kişisel sonlarına hürmet göstermeli
- Güven ve anlayış üzerine inşa edilen bağlantılar daha uzun ömürlü olur
- Duygusal ve biyolojik süreçlerin farkında olmak, sağlıklı bağlar kurmada kıymetli rol oynar
- Aşk, özgürleştirici bir his olup, karşılıklı dayanak ve empati ile beslenmelidir
“Takıntılı aşklar tehlikeli olabilir”
Dr. Koçyiğit’e nazaran, gerçek sevgi ve bağımlılık ortasındaki farkı anlamak, sağlıklı bir ilgi için kritik bir rol oynuyor. “Sevgi, karşılıklı hürmet, itimat ve ferdî özgürlük temelinde büyüyen bir histir. Lakin kimi durumlarda bu his, denetimsiz bir takıntıya dönüşebilir ve kişi hem kendisine hem de partnerine ziyan verebilir,” dedi.
Takıntılı aşk durumunda, beyindeki serotonin düzeyinin düşerken, dopamin ve noradrenalin düzeylerinin arttığını vurgulayan Dr. Koçyiğit, bunun da kişiyi tasa, kuşku ve denetim gereksinimi ile baş başa bırakabileceğini belirtti. Dr. Koçyiğit, obsesif-kompulsif bozukluk ile aşk ortasında bilimsel olarak gözlemlenen temaslara dikkat çekti.
Patolojik aşkın belirtileri nelerdir?
Dr. Koçyiğit, takıntılı aşkın birtakım temel belirtilerine vurgu yaparak şu ihtarlarda bulundu:
- Partnerden başka kalmaya tahammül edememe, daima görme ve haber alma ihtiyacı
- Partnerin ferdî alanını kısıtlayacak formda ağır bir denetim ihtiyacı
- Karşı tarafın kişiselliğini görmezden gelme ve ilgiyi mutlak birliktelik üzerine kurma
- Kıskançlık ve sahiplenme hissinin ileri boyutlara taşınması
- Partnerin hayatının her alanına dahil olma gayreti ve “Onsuz yaşayamam” niyetinin hakimiyeti
“Takıntılı Aşk”, ruhsal dayanağını gerektirir
Bu belirtilerin vakit içinde bireyin kendisine ve bağına ziyan verebileceğini belirten Dr. Koçyiğit, “Takıntılı aşk durumu, kişinin hayat kalitesini düşürebilir ve ruhsal takviyesini gerektirebilir. Şayet birey, bu durumun farkına varıp sağlıklı bir münasebet süreci yönetmek istiyorsa, profesyonel bir uzmandan dayanak alması yararlı olacaktır,” dedi.
Son olarak, sevginin özgürleştirici ve geliştirici bir his olduğunu vurgulayan Dr. Koçyiğit, “Sağlıklı bir münasebet, karşılıklı inanç, hürmet ve ferdî alanları tanıma temelinde inşa edilir. Gerçek aşk, zorlayıcı ve hudutları ihlal eden bir takıntıya dönüştüğünde, sevgi yerini ruhsal bir bağımlılığa bırakmıştır,” sözlerini kullandı. (BSHA – Bilim ve Sağlık Haber Ajansı)